Δυο εντελώς διαφορετικοί ζωγράφοι που πιθανά δεν είχαν συναντηθεί ποτέ στη ζωή τους, ο δικός μας Σπύρος Βασιλείου και ο ισπανός Σαλβαδόρ Νταλί, είχαν ένα κοινό βίωμα ριζωμένο βαθιά μέσα τους.

Στις παλαιότερες εποχές ιδιαίτερα, οι γονείς μέσα στη βαθιά τους λύπη για το θάνατο ενός παιδιού τους, βάφτιζαν το παιδί που αποκτούσαν μετά με το όνομα του πεθαμένου αδελφού. Η ονοματοδοσία αυτή ήταν ένα είδος ανάστασης για το χαμένο τους παιδί. 

Το βάρος αυτής της ονοματοδοσίας όμως δεν έπεφτε σ'όλους τους ώμους το ίδιο. Η αγάπη για τον απόντα υιό μπλεγμένη με την αυτονόητη αγωνία τους να επιζήσει ο “δεύτερος” έκανε αυτά τα “δεύτερα” παιδιά να ζούνε κάτω από το βάρος της μεγάλης απώλειας.

Στην περίπτωση του Σαλβαδόρ Νταλί (1904-1989) δεν ήταν απλά το ίδιο όνομα που τον συνέδεε με τον κατά τρία χρόνια μεγαλύτερό του πεθαμένο αδελφό. Ο πρώτος Salvador που υπέκυψε από γαστρεντερίτιδα και του οποίου το όνομα φέρει ο δεύτερος, διάσημος ζωγράφος, ήταν εν τη απουσία του παρών στο μεγάλωμά του δεύτερου.

Ο Dali, γεννημένος εννέα μήνες μετά τον θάνατο του αδελφού του μεγάλωσε κάτω από τις παραινέσεις των γονιών του να μην κρυώσει, να μην αρρωστήσει, να μην πάθει κάτι “ σαν τον Salvador”. Πεντάχρονο ακόμη παιδί τον οδήγησαν οι γονείς του στον τάφο του αδελφού του λέγοντάς του ότι αυτός δεν είναι παρά η μετενσάρκωση του πεθαμένου αδελφού του. Μια πεποίθηση που θα ριζωθεί μέσα του και θα τον ακολουθήσει σε όλη του την παιδική και εφηβική ηλικία.

Ο, μετέπειτα, πληθωρικός αυτός καλλιτέχνης αναφέρεται σ'αυτό το κομμάτι των παιδικών του αναμνήσεων με μια αφήγηση τελείως διαφορετική από το γνωστό εκκεντρικό ύφος του, σε μια συνέντευξή του το 1961. 

Δυο χρόνια μετά, το 1963, ζωγράφισε αυτόν τον «άλλο Σαλβαδόρ» όπως πιθανά θα έμοιαζε μεγαλώνοντας, αν είχε επιζήσει.   

Ο Σπύρος Βασιλείου (1903-1985), ζωγράφος, αγιογράφος και σκηνογράφος που ανήκει στην Γενιά του ’30, υπήρξε πιο λιτός (και με μια μικρή δόση χιούμορ) στην αφήγηση της ζωής του. Στο «Μονόγραμμα» το αφιερωμένο σε αυτόν κομπιάζει όταν αναφέρεται στην ημερομηνία γεννήσεώς του. Η αιτία γι αυτό είναι ο μεγαλύτερος αδελφός του που είχε πεθάνει όταν ήταν έξη μηνών και του οποίου το όνομα έλαβε ο, μετέπειτα γεννηθείς, ζωγράφος.

 «Γεννήθηκα το 1902 στο Γαλαξείδι. Το έτος γεννήσεώς μου είναι κάπως αμφισβητούμενο γιατί πριν από μένα είχε γεννηθεί ένας άλλος Σπύρος Βασιλείου που πέθανε έξη μηνών και στα χαρτιά είναι γραμμένος (μόνο) ένας. Κι έτσι μου μένει πάντα το δίλημμα :

Είμαι εγώ ή ο πεθαμένος αδελφός μου;

Ποιος είναι γραμμένος, εκείνος ή εγώ; Αν είναι γραμμένος εκείνος τότε το έτος γεννήσεώς μου είναι το 1903, κάτι που με συμφέρει κιόλας…»

Ο Σπύρος Βασιλείου δεν ζωγράφισε ποτέ τον «άλλο Σπύρο Βασιλείου», αποτύπωσε όμως στον καμβά ένα πολύ χαρακτηριστικό της τεχνοτροπίας του πορτραίτο της κόρης του Δροσούλας. Μιας παιδούλας ολοζώντανης και δροσερής σαν τ’όνομά της!

  Κείμενο: Μαριάννα Καραβασίλη