Να διαβάσετε εννοώ.
Αυτές τις μέρες διαβάζω την «Χορτοφάγο» της Han Kang που ενώ στην αρχή δεν μου έλεγε πολλά, όσο προχωράω βρίσκω ότι έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρ'όλο που είναι σκληρό και στενάχωρο.
Αναρωτιέμαι αν με επηρεάζει αυτό το ηχηρό λογοτεχνικό βραβείο όπως τους περισσότερους ανθρώπους και όπως αυτούς που τρέχουν να δουν μια ταινία όταν κερδίσει Όσκαρ. Καταλήγω ότι ναι, φυσικά με επηρεάζει, δεν αποτελώ εξαίρεση.
Όμως όταν έρχομαι στο προκείμενο και ανοίγω τη λίστα με τους συγγραφείς που πήραν Νόμπελ λογοτεχνίας τα τελευταία τριάντα χρόνια (θα βρείτε τα ονόματα παρακάτω), βλέπω ότι έχω διαβάσει ελάχιστους και μάλιστα όχι διεξοδικά, όχι με πάθος. Από παλιότερους θυμάμαι τον συγκλονιστικό «Άρχοντα των μυγών» του Ουίλιαμ Γκόλντινγκ, από σχετικά νεότερους το ωραίο βιβλίο του Παμούκ για την Κωνσταντινούπολη, και φυσικά τα βιβλία του συναρπαστικού Σαραμάγκου.
Σε αντίθεση με τον περισσότερο κόσμο που δεν ξετρελάθηκε μαζί του, βρήκα τον ΛεΚλεζιό ενδιαφέροντα, διαφορετικό κι εξωτικό. Ίσως λίγο επαναλαμβανόμενο αλλά αυτό είναι το ύφος του και αναπόφευκτα κάθε συγγραφέας έχει το δικό του. Παλιότερα είχα διαβάσει Ναγκίμπ Μαχφούζ που μου είχε αρέσει επίσης με τις περιγραφές του Καϊρου. Κάποτε παρασύρθηκα από τον συρμό που ήθελε τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μαρκέζ πολύ μεγάλο συγγραφέα αλλά δεν ενσωματώθηκα τελικά στους αιώνιους θαυμαστές του.
Καταλαβαίνω ότι η απόφαση είναι συχνά πολιτική και έχει να κάνει με την χώρα από την οποία προέρχονται οι υποψήφιοι. Ίσως να ήταν η περίπτωση της Svetlana Alexievich. Δεν έχω την πρόθεση να την αδικήσω μ’αυτό το σχόλιο, είμαι σίγουρη ότι είναι αξιόλογη και θα ήθελα να την διαβάσω. Το ίδιο μπορεί να συνέβη με την Herta Müller που έχει δυνατή πέννα αλλά οπωσδήποτε έχει επίσης και πολιτικό μήνυμα. Πολλοί συγγραφείς συνδυάζουν την λογοτεχνία με την πολιτική ή κοινωνική διαμαρτυρία και καλά κάνουν. Για την βράβευση του Bob Dylan είχαν υπάρξει αντιρρήσεις καθώς ήταν μια τολμηρή απόφαση αλλά τελικά γιατί όχι; Ο άνθρωπος είναι και ποιητής.
Υπάρχουν και οι αιωνίως παραπονεμένοι όπως ο Χαρούκι Μουρακάμι που αρέσει στην Δύση αλλά ίσως όχι τόσο πολύ στους συμπατριώτες του, είναι πάντα φαβορί αλλά ακόμα δεν έχει πάρει το Νόμπελ.
Από τους δικούς μας συγγραφείς ακούστηκε την περασμένη χρονιά σαν υποψηφιότητα το όνομα της Έρσης Σωτηροπούλου –τουλάχιστον από τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης. Είναι καλή συγγραφέας αλλά όχι πάντα εύκολη ή…εύπεπτη. Είχα διαβάσει κάποια βιβλία της παλιότερα και επί τη ευκαιρία διάβασα πρόσφατα το «Εορταστικό τριήμερο στα Γιάννενα» (πολύ σουρρεαλιστικό για τα γούστα μου) και την συλλογή διηγημάτων «Η τέχνη να μην αισθάνεσαι τίποτα» που ήταν αρκετά αξιόλογη, ιδιαίτερα στα αυτοβιογραφικά διηγήματα.
Απ’όλ’αυτά, λοιπόν, καταλαβαίνω ότι το Νόμπελ λογοτεχνίας, (το οποίο παλιότερα πήραν ο Σεφέρης κι ο Ελύτης, δυο ποιητές αρκετά διαφορετικοί μεταξύ τους), δεν είναι απαραίτητη ένδειξη της σημασίας ενός λογοτέχνη. Σίγουρα δεν μπορεί να το πάρει ο καθένας. Έχω αγαπημένους που δεν το πήραν. Και δεν το πήραν είτε λόγω γλώσσας στην οποία έγραψαν είτε λόγω εποχής στην οποία έζησαν, όπως ο Καβάφης, είτε ίσως λόγω της προσωπικότητάς τους που δεν είχε την τάση να κάνει δημόσιες σχέσεις.
Και τώρα πείτε μου: έχετε κάποιον πολύ αγαπημένο ανάμεσα σ’αυτούς τους τριάντα, κάποιον που ανυπερθέτως πρέπει να διαβάσουμε το συντομότερο δυνατόν; Κάποιον στον οποίο ξαναγυρίζετε κάθε τόσο για να ανακαλύψετε κάτι καινούριο και συνταρακτικό;
Και κάτι τελευταίο: σε ποιόν θα δίνατε εσείς το Νόμπελ λογοτεχνίας αν είχατε τη δυνατότητα;
http://nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/
2024 Han Kang 2023 Jon Fosse 2022 Annie Ernaux 2021 Abdulrazak Gurnah 2020 Louise Glück 2019 Peter Handke 2018 Olga Tokarczuk 2017 Kazuo Ishiguro 2016 Bob Dylan 2015 Svetlana Alexievich 2014 Patrick Modiano 2013 Alice Munro 2012 Mo Yan 2011 Tomas Tranströmer 2010 Mario Vargas Llosa 2009 Herta Müller 2008 Jean-Marie Gustave Le Clézio 2007 Doris Lessing 2006 Orhan Pamuk 2005 Harold Pinter 2004 Elfriede Jelinek 2003 John M. Coetzee 2002 Imre Kertész 2001 Sir Vidiadhar Surajprasad Naipaul 2000 Gao Xingjian 1999 Günter Grass 1998 José Saramago 1997 Dario Fo 1996 Wislawa Szymborska 1995 Seamus Heaney 1994 Kenzaburo Oe
Κείμενο: Λητώ Σεϊζάνη
Στείλτε το άρθρο ή την συνεργασία σας