«Η πιο άρρωστη και σιχαμένη ταινία που έχω δει», «ποτέ ξανά δεν έχω αισθανθεί τόση αηδία με ταινία». Και όμως, αυτές είναι μερικές από τις κριτικές με τις οποίες είχαν υποδεχθεί το κοινό και οι κριτικοί τον «Ηδονοβλεψία» (Peeping Tom) του Michael Powell, που μετέπειτα χαρακτηρίστηκε ως αριστούργημα!
Ένα παραγνωρισμένο αριστούργημα, το οποίο προκάλεσε και σήμανε το τέλος της καριέρας ενός εκ των καλύτερων Βρετανών σκηνοθετών της δεκαετίας ’40 και ’50, εξαιτίας του τόσο άγριου και βίαιου περιεχόμενού της. Σε άλλες χώρες απαγορεύτηκε, σε άλλες επιτράπηκε η προβολή σε άτομα άνω των 16 ετών. Βίωσε μία πρωτόγνωρη αποστροφή και απόρριψη, επειδή παρουσίαζε έναν ψυχοπαθή κατά συρροή δολοφόνο, ο οποίος χρησιμοποιούσε μάλιστα, αυτό τον τόσο σαδιστικό τρόπο προκειμένου να σκοτώνει τα θύματά του. Χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν τριάντα ολόκληρα χρόνια για να εκτιμηθεί η καλλιτεχνική της αξία και η συνεισφορά της στο κινηματογραφικό είδους του τρόμου.
Σήμερα, θεωρείται μια από τις καλύτερες ταινίες τρόμου όλων των εποχών. Είναι η πρώτη ταινία με πρωταγωνιστή έναν κατά συρροή δολοφόνο, ανοίγοντας το δρόμο για τους επόμενους serial killers της μεγάλης οθόνης. Την επόμενη χρονιά μετά τον Ηδονοβλεψία, προβλήθηκε στον Κινηματογράφο και το «Ψυχώ», το οποίο εδραίωσε τον Άλφρεντ Χίτσκοκ στο κινηματογραφικό στερέωμα των μεγάλων σκηνοθετών όλων των εποχών. Το «Ψυχώ» περιείχε εξίσου βία και σαδισμό, ωστόσο, θεωρήθηκε πως δεν προκάλεσε τις αντιδράσεις του «Ηδονοβλεψία», επειδή ο Χίτσκοκ δεν είχε αναγγείλει τίποτα στον τύπο για το περιεχόμενο της ταινίας.
Peeping Tom. Ταινία βρεττανικής παραγωγής, 1960. Υπόθεση : Ο ντροπαλός φωτογράφος Μαρκ Λιούις, εργάζεται σε ένα κινηματογραφικό συνεργείο. Περιστασιακά, τραβάει φωτογραφίες γυμνών κοριτσιών, ενώ παράλληλα, προσπαθεί να γυρίσει και τη δική του ταινία. Αυτό όμως που δε γνωρίζουν όσοι βλέπουν το ευγενικό πρόσωπο του Carl Boehm , είναι πως κρύβει έναν κατά συρροή δολοφόνο. Έχοντας πρώτα απολαύσει τα γυμνά σώματα των γυναικών, μέσα από μία σκηνοθεσία που μας εισάγει και εμάς σε ένα ηδονοβλεπτικό «μπανιστήρι», τις σκοτώνει με ένα τρίποδο που έχει κρυμμένο στη φωτογραφική του μηχανή. Θέλει να αποτυπώσει το φόβο τους εκείνη ακριβώς τη στιγμή του θανάτου τους.
Ο σκηνοθέτης Μάικλ Πάουελ είδε την καριέρα του να φτάνει στο τέλμα της, όταν δήλωσε πως έβρισκε ως ελαφρυντικό για τις πράξεις του ήρωα του, τα παιδικά του τραύματα. Ο Μαρκ μεγάλωσε με έναν επιστήμονα πατέρα, ο οποίος χρησιμοποιούσε τον ίδιο ως πειραματόζωο, προσπαθώντας να αποκρυπτογραφήσει τη λειτουργία των νεύρων και του εγκεφάλου. Ο πατέρας του τοποθετούσε σαύρες στο παιδικό του κρεβάτι και κατέγραφε τις αντιδράσεις του, έβαζε τον ίδιο στο νεκροκρέβατο της μητέρας του, αφήνοντας στον ίδιο ψυχικά τραύματα, με αποτέλεσμα να υιοθετήσει μία ανισόρροπη συμπεριφορά που θα τον οδηγήσει στη διάπραξη παρόμοιων εγκλημάτων.
Η Moira Shearer χορεύει ανέμελη, μη γνωρίζοντας πως η μηχανή που τη φωτογραφίζει, θα είναι και η ίδια που θα γίνει η αιτία του θανάτου της. Η σκηνοθεσία του Πάουελ είναι ωμή και ρεαλιστική, αφήνοντας και εμάς να συμμετέχουμε στη διαδικασία της γυναικείας κίνησης, μέχρι τον τρόμο και τα τελευταία λεπτά που η γυναίκα είναι ζωντανή με τον φακό να αποτυπώνει τον τρόμο της μπροστά στο επερχόμενο τέλος.
Η μοναδική ανθρώπινη στιγμή του «Ηδονοβλεψία», είναι η Helen, η γειτόνισσά του. Η Anna Massey είναι η μόνη που προσεγγίζει τον ίδιο και ο μοναδικός άνθρωπος που τον βοηθάει να ξεκλειδώσει την πιο ανθρώπινή του πλευρά. Ίσως ο μοναδικός άνθρωπος για τον οποίο ο ίδιος δείχνει συμπάθεια, ίσως και αγάπη.
Ο «Ηδονοβλεψίας» είναι πράγματι, ένα αριστούργημα που άφησε μία μεγάλη παρακαταθήκη στο σινεμά τρόμου. Ο Πάουελ πλήρωσε ακριβά ένα ρίσκο και ένα τίμημα. Ωστόσο, στην οροσειρά του τρόμου στο σινεμά, το όνομά του είναι εκείνο που θα συναντήσεις μαζί με τον Άλφρεντ Χίτσκοκ και τον Μάριο Μπάβα, τους «μαιτρ» του τρόμου.
Κείμενο : Μαρία Σκαμπαρδώνη