Μια αναγνώστριά μας που θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία της μοιράζεται τις σκέψεις και τις αναμνήσεις που ξεπηδούν καθώς ξεφυλλίζει τα τετράδια συνταγών της μητέρας της. 

Υπήρχε μια εποχή που οι μόνες πηγές συνταγών μαγειρικής ήταν τα βιβλία του Τσελεμεντέ, της Χρύσας Παραδείση και τα χειρόγραφα τετράδια των συνταγών της κάθε νοικοκυράς. Μιλάμε για μια εποχή που στα νοικοκυριά μαγείρευαν μόνο οι γυναίκες και η μαγειρική δεν ήταν χόμπυ αλλά μόνο καθημερινή υποχρέωση κάθε γυναίκας ή και αντρικό επάγγελμα. Μια εποχή που δεν υπήρχαν γαστρονομικά περιοδικά όπως αυτά που συχνά μοιράζει σήμερα ο κυριακάτικος τύπος με ελκυστικές εικονογραφήσεις του τελικού πιάτου, ούτε είχες την δυνατότητα να «γκουκλάρεις» τον τίτλο (π.χ «κεφτεδάκια» ή «λαζάνια αλ φόρνο») και να διαλέξεις συνταγή με βίντεο ή όχι, να συγκρίνεις συνταγές διαφορετικών σέφ και ούτω καθεξής. Εποχή που τα τετράδια των συνταγών ήταν προσωπικά.

Της μαμάς μου τα τετράδια των συνταγών ήταν τοποθετημένα με τάξη, όπως και οτιδήποτε άλλο στο σπίτι της, σε ένα συρτάρι της κουζίνας.

Υπάρχει ένα τετράδιο, χωρίς εξώφυλλο πια, με κιτρινισμένα φύλλα γραμμένο με μολύβι. Περιέχει βασικά πιάτα της ελληνικής κουζίνας και η γραφή μοιάζει με προφορικό λόγο. Δεν υπάρχει κατάλογος των υλικών στην αρχή της κάθε συνταγής, η παρασκευή περιγράφεται όπως ακριβώς εκτελείται με έμφαση στις διευκρινιστικές λεπτομέρειες για την επιτυχία της, και όχι τόσο στην ακριβή δοσολογία :

«Δύο πατατούλες μικρές τις βράζουμε καθαρισμένες, κατόπιν τις λυώνουμε στο δοχείο και κτυπάμε με το σύρμα, γυριστά και όχι κτυπητά. Μετά βάζομεν ένα κρόκο, τον δουλεύομε πάλι μαζύ....»

Σ' αυτό το παλιό τετράδιο υποθέτω ότι είναι οι συνταγές που υπαγόρευσε η γιαγιά μου στη νεαρή και «άβγαλτη» κόρη της, για να ανταπεξέλθει στο ρόλο της συζύγου, πριν αναχωρήσει για την πρώτη κατοικία του νιόπαντρου ζευγαριού.  Ιδού λοιπόν, τα βασικά εδέσματα ενός αθηναϊκού νοικοκυριού την δεκαετία του '50 : μπεσαμέλ για παστίτσιο; στιφάδο; σάλτσα κιμά για μακαρόνια; σάλτσα σκέτη για μακαρόνια χωρίς κιμά ; ντολμάδες; κοτολέττες ;  ψάρι βραστό; μαγιονέζα; ψητό της κατσαρόλας.

Το σχετικά πιο πρόσφατο τετράδιο, είναι γραμμένο με στυλό διαρκείας και κάθε επικεφαλίδα φέρει το όνομα της φίλης που έδωσε την συνταγή (κουλουράκια λαδιού Σοφίας, Κέικ Καίτης, κλπ). Αυτή η μέθοδος ονομασίας ήταν ιδιαίτερα κατατοπιστική, γιατί συνήθως η συνταγή είχε ζητηθεί και καταγραφεί αφού η νοικοκυρά είχε δοκιμάσει το κατασκεύασμα της φίλης της, άρα ο τίτλος περιείχε και την πληροφορία της γεύσης, της εμφάνισης, της υφής, όλων δηλαδή των χαρακτηριστικών του τελικού εδέσματος.

Εκ των υστέρων, για μένα, οι τίτλοι αποτελούν και ένα αρχείο των συναναστροφών της μαμάς μου, όλα ονόματα γυναικών που γνώριζα καλά. Οι συνταγές αυτές παρουσιάζονται με την συνηθισμένη δομή : πρώτα απαριθμούνται τα υλικά και μετά η «εκτέλεσις» συνοπτικά. Πολλές συνταγές περιέχουν μόνο τα υλικά, μιάς και η πεπειραμένη πλέον νοικοκυρά γνωρίζει την γενική διαδικασία παρασκευής πχ ενός κέικ. Μερικές φορές  οι δοσολογίες δίνονται με προσωπικούς δοσομετρητές που χρησιμοποιούσε η μαμά μου «μιά μπλε κούπα του καφέ ζάχαρι», αντικείμενα οικεία σε μένα που επέζησαν (της μαμάς)  στην κουζίνα της.

Πόσες αναμνήσεις μπορεί να φέρει στον νου ένα χειρόγραφο τετράδιο συνταγών...